: विषय वा प्रसङ्गले अर्को अर्थ नलागेमा यस ऐनमा,–
(क) “कम्पनी” भन्नाले यस ऐन बमोजिम संस्थापित कम्पनी सम्झनु पर्छ ।
(ख) “प्राइभेट कम्पनी” भन्नाले यस ऐन बमोजिम संस्थापित प्राइभेट कम्पनी सम्झनु
पर्छ ।
(ग) “पब्लिक कम्पनी” भन्नाले प्राइभेट कम्पनी बाहेकको कम्पनी सम्झनु पर्छ ।
(घ) “मुख्य कम्पनी” भन्नाले सहायक कम्पनीलाई नियन्त्रणमा राख्ने कम्पनी सम्झनु
पर्छ ।
(ङ) “सहायक कम्पनी” भन्नाले मुख्य कम्पनीको नियन्त्रणमा रहेको कम्पनी सम्झनु
पर्छ ।
(च) “विदेशी कम्पनी” भन्नाले नेपाल राज्यबाहिर संस्थापित कम्पनी सम्झनु पर्छ ।
(छ) “सूचीकृत कम्पनी” भन्नाले धितोपत्र विनिमय बजारमा आफ्नो धितोपत्र सूचीकृत
गरेको पब्लिक कम्पनी सम्झनु पर्छ ।
(ज) “मुनाफा वितरण नगर्ने कम्पनी” भन्नाले कुनै उद्देश्य प्राप्तिका लागि आर्जित
मुनाफा वा बचतको रकमबाट लाभांश वा अन्य कुनै रकम सदस्यहरुलाई वितरण
गर्न वा भुक्तानी गर्न नपाउने शर्तमा परिच्छेद–१९ अन्तर्गत संस्थापित कम्पनी
सम्झनु पर्छ ।
(झ) “संस्थापक” भन्नाले कम्पनी संस्थापना गर्नको लागि कार्यालय समक्ष दाखिल
गरिने प्रबन्धपत्र तथा नियमावलीमा लेखिएको कुरालाई मञ्जुर गरी संस्थापकको
हैसियतले हस्ताक्षर गर्ने व्यक्ति सम्झनु पर्छ ।
(ञ) “पदाधिकारी” भन्नाले कम्पनीको सञ्चालक, कार्यकारी प्रमुख, प्रबन्धक, कम्पनीे
सचिव, लिक्विडेटर र विभागीय जिम्मेवारी लिने कुनै कर्मचारी समेत सम्झनु
पर्छ ।
(ट) “प्रबन्धपत्र” भन्नाले कम्पनीको प्रबन्धपत्र सम्झनु पर्छ ।
(ठ) “नियमावली” भन्नाले कम्पनीको नियमावली सम्झनु पर्छ ।
(ड) “विवरणपत्र” भन्नाले कम्पनीले दफा २३ बमोजिम प्रकाशन गर्नु पर्ने विवरणपत्र
सम्झनु पर्छ ।
(ढ) “शेयर” भन्नाले कम्पनीको शेयर पुँजीको विभाजित अंश सम्झनु पर्छ ।
(ण) “अग्राधिकार शेयर” भन्नाले यस ऐन बमोजिम अग्राधिकार शेयरको रुपमा जारी
गरिएको शेयर सम्झनु पर्छ ।
(त) “साधारण शेयर” भन्नाले अग्राधिकार शेयर बाहेकको शेयर सम्झनु पर्छ ।
(थ) “बोनस शेयर” भन्नाले कम्पनीको मुनाफाबाट भएको बचत वा जगेडा कोषलाई
पुँजीकरण गरी शेयरधनीहरुलाई अतिरिक्त शेयरको रुपमा जारी गरिएको शेयर
सम्झनु पर्छ र सो शब्दले बचत वा जगेडा कोषलाई पुँजीकरण गरी शेयरको
चुक्ता रकम वृद्धि गरेको अवस्था समेतलाई जनाउँछ ।
(द) “शेयरधनी” भन्नाले कम्पनीको शेयरमा स्वामित्व भएको व्यक्ति सम्झनु पर्छ ।
(ध) “डिबेञ्चर” भन्नाले कम्पनीको जायजेथा धितो राखी वा नराखी कम्पनीले जारी
गरेको ऋणपत्र सम्झनु पर्छ ।
(न) “डिबेञ्चर ट्रष्टी” भन्नाले कम्पनीले डिबेञ्चर निष्काशन गर्दा डिबेञ्चरवालाको
हित संरक्षणको जिम्मेवारी लिने संगठित संस्था सम्झनु पर्दछ ।
(प) “दर्ता किताब” भन्नाले दफा ४६ बमोजिम खडा गरिएको शेयरधनी वा
डिबेञ्चरवालाको दर्ता किताब सम्झनु पर्छ ।
(प१) “विद्युतीय अभिलेख” भन्नाले विद्युतीय स्वरुपमा कम्पनीले कार्यालय समक्ष पेश
गरेका सबै प्रकारका कागजात तथा कार्यालयले कम्पनीलाई पठाएका
कागजातलाई सुरक्षित रुपले कम्प्युटर प्रणालीमा गरिने भण्डारण सम्झनु पर्छ ।
(फ) “कम्पनीको छाप” भन्नाले कम्पनीले प्रयोग गर्ने कम्पनीको छाप सम्झनु पर्छ ।
(ब) “धितोपत्र बोर्ड” भन्नाले धितोपत्र नियमित र व्यवस्थित गर्न प्रचलित कानून
बमोजिम संस्थापना भएको धितोपत्र बोर्ड सम्झनु पर्छ ।
(भ) “धितोपत्र” भन्नाले कम्पनीले जारी गरेको शेयर, बण्ड, डिबेञ्चर वा ऋणपत्र
सम्झनु पर्छ र सो शब्दले धितोपत्रको धरौटी सम्बन्धी भरपाई तथा धितोपत्र
सम्बन्धी हक र अधिकारपत्र समेतलाई जनाउँछ ।
(म) “सञ्चालक” भन्नाले कम्पनीको सञ्चालक सम्झनु पर्छ र सो शब्दले बैकल्पिक
सञ्चालक समेतलाई जनाउँछ । (य) “सञ्चालक समिति” भन्नाले कम्पनीको सञ्चालक समिति सम्झनु पर्छ ।
(र) “प्रबन्ध सञ्चालक” भन्नाले कम्पनीको प्रबन्ध सञ्चालक सम्झनु पर्छ ।
(ल) “प्रिमियम मूल्यको शेयर” भन्नाले शेयरको अड्ढित मूल्यभन्दा बढी मूल्यमा बिक्री
हुने गरी कम्पनीले जारी गरेको शेयर सम्झनु पर्छ ।
(व) “खुद सम्पत्ति (नेट वर्थ)” भन्नाले कम्पनीको तत्काल कायम रहेको कुल
जायजेथाबाट चुक्ता पुँजी तथा शेयरधनीको हक लाग्ने जुनसुकै नामाकरण
गरिएको जगेडा, कोष वा सञ्चित मुनाफा वा कम्पनीको कुनै ख्याति भए सो
बाहेकको अन्य सम्पूर्ण दायित्व रकम र सड्ढलित नोक्सानी भए सो समेत कट्टा
गरी बाँकी रहेको रकमलाई सम्झनु पर्छ ।
(श) “सर्वसम्मत सम्झौता” भन्नाले प्राइभेट कम्पनीको तत्काल कायम रहेको सम्पूर्ण
शेयरधनीहरुले कम्पनीको सञ्चालनका सम्बन्धमा सर्वसम्मतिबाट गरेको
सम्झौता सम्झनु पर्छ ।
(ष) “कार्यालय” भन्नाले कम्पनीको प्रशासन गर्न नेपाल सरकारले स्थापना गरेको
कम्पनी रजिष्ट्रारको कार्यालय सम्झनु पर्छ र सो शब्दले कम्पनी रजिष्ट्रारको
कार्यालयको शाखा कार्यालयलाई समेत जनाउँछ ।
(स) “रजिष्ट्रार” भन्नाले कार्यालयको रजिष्ट्रार सम्झनु पर्छ ।
(ह) “स्वतन्त्र सञ्चालक” भन्नाले दफा ८६ को उपदफा (३) बमोजिम नियुक्त
स्वतन्त्र सञ्चालक सम्झनु पर्छ ।
(क्ष) “अदालत” भन्नाले नेपाल सरकारले सर्वोच्च अदालतको सहमति लिई नेपाल
राजपत्रमा सूचना प्रकाशन गरी तोकिदिएको अदालतको वाणिज्य इजलाश
सम्झनु पर्छ ।
(त्र) “नजिकको नातेदार” भन्नाले एकासगोलको अंशियार वा पति, पत्नी, बाबु, आमा,
सासू, ससुरा, दाजु भाइ, दिदी, बहिनी, भाउजू, बुहारी, साला, साली, भिनाजु,
काका, काकी, मामा, माइजू, छोरा, छोरी, छोराबुहारी, नाति, नातिनी,
नातिनीबुहारी वा ज्वाँइ सम्झनु पर्छ ।
(ज्ञ) “तोकिएको” वा “तोकिए बमोजिम” भन्नाले नेपाल सरकारले नेपाल राजपत्रमा
सूचना प्रकाशन गरी तोकिएको वा तोकिए बमोजिम सम्झनु पर्छ ।